Unieke oplossing voor de energietransitie: meer vrouwen aan het roer
“Wat was jullie mooiste ervaring vandaag?”, vraagt presentator Martine Witteveen tijdens de slotsessie. In een grote zaal van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI) in Den Haag zijn ongeveer 140 medewerkers uit de energiesector bijeen – op tien na allemaal vrouw. Een van de thema’s was het verschil tussen mannelijke- en vrouwelijke leiderschapsstijlen.
“Ik weet nu dat ik niet de enige ben die hier last van heeft”, zegt één van de dames achterin de zaal. Precies daar ging het de organisatie om. De energiesector is een mannenbastion waar maar weinig vrouwen zich thuis voelen, wat leidt tot hoge uitstroom. De organisatie en de aanwezige vrouwen vinden het tijd voor verandering.
‘Genderkloof | De energiesector is een mannenbastion. Dankzij de energietransitie verenigen de vrouwen die er werken zich. ‘Ik weet nu dat ik niet de enige ben.’
Werkkleding die niet past
Voor de energietransitie zijn veel extra handjes nodig. “Toch zijn vrouwen nog nauwelijks betrokken”, zegt mede-organisator Anouk Creusen, die met haar Stichting 75inQ de genderkloof wil dichten. Als geoloog werkte ze twintig jaar voor fossiele bedrijven.
Gemiddeld genomen is een op de vier medewerkers in de energiesector vrouw. In heel de EU dan. In ‘continentaal Europa’, waaronder Nederland, is het slechts een op de acht, blijkt uit een rapport van de Europese Commissie. Terwijl vrouwen best interesse hebben. Tussen 2015 en 2020 groeide het aantal Nederlandse vrouwen dat koos voor vier relevantie studies. “De uitstroom begint al meteen na de opleiding”, zegt Creussen. “Veel vrouwen voelen zich niet thuis in hun eerste baan omdat mannen de cultuur bepalen. Dat zit al in kleine dingen, zoals werkkleding die niet past. Veel vrouwen haken dan af.”
De tweede golf van uittreders is vijftien tot twintig jaar later, zegt Creusen. Vrouwen ontwikkelen hun professionele netwerk anders dan mannen, legt ze uit. “Mannen ontwikkelen vaak een breder netwerk, ook buiten de eigen organisatie. Vrouwen hebben dat minder en dat maakt doorstromen naar een volgende functie moeilijker.” Vandaar het congres. “Wij faciliteren vandaag het zakelijk netwerken.”
Die ambitie slaat aan in de sector. Al 1200 dames meldden zich bij 75inQ. Een groeiende groep bedrijven sponsort de bijeenkomst, waaronder netbeheerders, kennisinstellingen en energiebedrijven. De Europese Commissie steunt organisaties die vanaf mei meer vrouwen voor de energiesector gaan werven.
De aanwezigen zijn ervan overtuigd dat een grotere betrokkenheid van vrouwen leidt tot een eerlijker energietransitie. Creusen: “We leren jongetjes al heel vroeg dat ze competitief moeten zijn, dat ze moeten winnen. Meisjes leren we het belang van samenwerken. Die lessen nemen mensen later mee naar hun werk, waar vrouwen meer oog hebben voor het gedeelde belang.”
De energietransitie is allereerst een technische verandering, waarbij fossiele brandstoffen plaatsmaken voor elektriciteit. Het kan ook een grote maatschappelijke ommekeer zijn. “Dus maken we vandaag keuzes die leiden tot een eerlijk energiesysteem in 2050? Of willen we bedrijven de komende jaren zoveel mogelijk winst laten maken?”
Drie slagen tegelijk
Onder die vraag zit een dieper gevoel van ongelijkheid. Sinds de energiecrisis van 2022 klinkt in Nederland vaak de term ‘energie-armoede’. Dat gaat over mensen die onvoldoende geld hebben om hun huis te verwarmen. Dat lot treft vrouwen onevenredig vaak, klinkt het. Zeker alleenstaande moeders met kleine en slechtbetaalde banen.
Door meer vrouwen aan te nemen in de energiesector, wil Creusen drie slagen tegelijk slaan. De sector verkleint het personeelstekort, waardoor de transitie versnelt. De loonkloof krimpt, omdat de sector kwalitatief goede banen en dito inkomens biedt. En een gemengd team zal meer gevoel hebben voor de bezwaren die omwonenden kunnen hebben tegen netverzwaring, wat hopelijk tot minder vertraging door juridische procedures leidt.
“Iemand met een andere achtergrond zal sneller een alternatieve optie op tafel leggen, waarvan het resultaat beter is voor ons allemaal”, zegt Creusen. “Mits er sprake is van een veilige, open cultuur.”
Jongetjes wordt al heel vroeg geleerd dat ze competitief moeten zijn. Meisjes leren we samenwerken.
- Bron: Artikel in de Trouw van 14 maart 2025
- Auteur: Daan Marselis
- Foto: Heijblom Fotografie